Giáo án thực tập môn Lịch sử 4 - Tuần 25, Tiết 25, Bài: Trịnh-Nguyễn phân tranh - Trần Thúy Hằng

GIÁO ÁN THỰC TẬP
Môn: LỊCH SỬ
Bài: TRỊNH - NGUYỄN PHÂN TRANH
Tuần: 25 Tiết: 25
Người dạy: Trần Thúy Hằng
Ngày dạy: 13/03/2019
I. YÊU CẦU :
 - Biết được một số sự kiện về sự chia cắt đất nước, tình hình kinh tế sa sút:
 	+ Từ thế kỉ XVI, triều đình nhà Lê suy thoái, đất nước từ đây bị chia cắt thành Nam Triều và Bắc Triều.
 	+ Nguyên nhân của việc chia cắt đất nước là do cuộc đấu tranh giành quyền lực của phe phái phong kiến.
 	+ Cuộc đấu tranh giành quyền lực giữa các tập đoàn phong kiến khiến cuộc sống của người dân ngày càng khổ cực: đời sống đói khát, phải đi linh chết trận, sản xuất không phát triển .
Dùng lược đồ Việt Nam chỉ ranh giới chia cắt Đàng Trong và Đàng Ngoài.
II. CHUẨN BỊ:
 	- Phiếu thảo luận nhóm.
 	- Lược đồ Bắc Triều, Nam Triều và Đàng Trong, Đàng Ngoài.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
1. Ổn định:Hát
2. Kiểm tra bài cũ:
- Gọi HS lên bảng trả lời câu hỏi:
 + Buổi đầu độc lập, nhà Lý đóng đô ở đâu? Tên gọi nước ta ở thời kì đó là gì?
 + Kể tên các triều đại nước ta từ năm 938 đến thế kỉ XV?
- Nhận xét.
3. Bài mới:
*Giới thiệu bài:
- GV giới thiệu: Sau gần 100 năm cai trị đất nước, nhà Hậu Lê đã có nhiều công lao trong việc củng cố và xây dựng đất nước. Tuy nhiên bước sang thế kỉ XVI, nhà Hậu Lê đi vào giai đoạn suy tàn, các thế lực phong kiến họ Mạc, họ Trịnh, họ Nguyễn nổi dậy tranh giành quyền lợi gây ra chiến tranh liên miên cho đất nước, nhân dân khổ cực. Và với bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về thời kì này.
- GV viết tên bài: 
“Bài 21: Trịnh – Nguyễn phân tranh”
*Chuyển ý: Để bắt đầu tìm hiểu bài mới chúng ta hãy cùng bước vào nội dung đầu tiên của bài – 1. Sự suy sụp của triều đình nhà Hậu Lê.
*Hoạt động 1: Sự suy sụp của triều đình nhà Hậu Lê
- Yêu cầu HS đọc thầm mục 1 SGK, tìm những biểu hiện cho thấy sự suy sụp của nhà Hậu Lê.
- Cho HS làm bài tập cá nhân:
Dựa vào nội dung trong bài, em hãy cho biết câu nào đúng khi nói về triều đình Hậu Lê từ đầu thế kỷ XVI?
a. Vua quan chăm lo cho đời sống nhân dân và phát triển đất nước.
b. Vua chỉ bày trò ăn chơi xa xỉ suốt ngày đêm.
c. Quan lại trong triều chia phe phái, đánh giết lẫn nhau để giành quyền lợi.
d. Quan lại trong triều đoàn kết một lòng, thương dân.
e. Bắt dân xây thêm nhiều cung điện.
g. Nhân dân gọi vua Lê Uy Mục là “vua quỷ”, gọi vua Lê Tương Dực là “vua lợn”.
- GV nhận xét, chốt đáp án đúng: b, c, e, g. 
* Kết luận: Sự suy sụp của nhà Lê là do: Vua bày trò ăn chơi xa xỉ, xây dựng cung điện tốn kém. Quan lại trong triều chia bè phái, chém giết lẫn nhau tranh giành quyền lực. Đất nước rơi vào cảnh loạn lạc. 
*Chuyển ý: Trước sự suy sụp của nhà Hậu Lê, nhà Mạc đã cướp ngôi nhà Hậu Lê. Tiếp theo chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về sự ra đời của nhà Mạc qua hoạt động 2: Nhà Mạc và sự phân chia Nam – Bắc triều.
*Hoạt động 2: Nhà Mạc và sự phân chi Nam – Bắc Triều.
- Yêu cầu HS đọc thầm mục 2 SGK và thảo luận nhóm 4 giải quyết nội dung phiếu học tập (Phân công cho HS tổ 1 và 2 giải quyết hai nội dung đầu, tổ 3 và 4 giải quyết hai nội dung cuối của phiếu học tập).
- Phiếu thảo luận nhóm :
 + Mạc Đăng Dung là ai?
 + Nhà Mạc ra đời như thế nào? Triều đình được sử cũ gọi là gì?
 + Nam triều là triều đình thuộc dòng họ nào ? Ra đời thế nào ?
 + Vì sao có chiến tranh Nam – Bắc triều? Kéo dài bao nhiêu năm và kết quả thế nào?
- GV nhận xét.
* Kết luận: Sự ra đời và việc tranh giành quyền lực của Nam triều và Bắc triều đã dẫn đến cuộc nội chiến Nam – Bắc triều kéo dài hơn 50 năm làm cho đất nước bị chia rẻ.
*Chuyển ý: Tuy nhiên sau khi chiến tranh Nam - Bắc triều kết thúc thì đất nước ta có thể được bình yên phát triển hay không chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua hoạt động 3: Chiến tranh Trịnh - Nguyễn.
*Hoạt động 3: Chiến tranh Trịnh – Nguyễn.
- GV cho HS đọc thầm mục 3 và trả lời các câu hỏi:
+ Sau năm 1592, tình hình nước ta như thế nào?
+ Diễn biến và kết quả cuộc chiến tranh 
Trịnh – Nguyễn ra sao?
- GV nhận xét và chỉ trên lược đồ Đàng Trong và Đàng Ngoài.
* Kết luận: Cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn diễn ra ác liệt đã làm đất nước bị chia cắt thành Đàng Trong và Đàng Ngoài lấy sông Gianh làm ranh giới. 
*Chuyển ý: Chiến tranh Nam - Bắc triều và chiến tranh Trịnh - Nguyễn diễn ra đã đem lại những hậu quả nặng nề cho đất nước ta để hiểu rõ hơn chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ở hoạt động 4: Đời sống của nhân dân từ đầu thế kỉ XVI. 
*HĐ 4: Đời sống của nhân dân từ đầu thế kỉ XVI
- GV cho HS thảo luận nhóm đôi các câu hỏi:
+ Chiến tranh Nam – Bắc triều và chiến tranh Trịnh - Nguyễn diễn ra vì mục đích gì?
+ Hậu quả của hai cuộc chiến tranh trên là gì ?
- GV nhận xét: 
* Kết luận: Vậy là hơn 200 năm các thế lực phong kiến đánh nhau, chia cắt đất nước ra làm 2 đàng. Trước tình cảnh đó, đời sống của nhân dân ta cực khổ trăm bề.
*Chuyển ý: Vậy là sau khi tìm hiểu xong 4 hoạt động thì các em đã cơ bản nắm được tình hình đất nước thời kì Trịnh – Nguyễn phân tranh này. Bây giờ thầy mời một em nhắc lại ghi nhớ của bài.
4. Củng cố:
- GV cho HS đọc bài học 
- GV nêu: Sau khi đã tìm hiểu về chiến tranh Nam - Bắc triều và chiến tranh Trịnh – Nguyễn. Theo em hai cuộc chiến trên là chiến tranh chính nghĩa hay phi nghĩa? Vì sao?
5. Dặn dò - nhận xét:
- Nhắc HS về nhà học ghi nhớ. Chuẩn bị bài: Cuộc khẩn hoang ở Đàng Trong.
- Nhận xét tiết học.
- Hát đầu giờ
- 2 HS lên bảng trả lời câu hỏi:
 + Buổi đầu độc lập, nhà Lý đóng đô ở Thăng Long. Tên nước ta ở thời kì đó là Đại Việt.
 + Triều Ngô - Nhà Đinh – nhà Tiền Lê – nhà Lý – nhà Trần – nhà Hồ – nhà Hậu Lê.
- HS nhận xét bổ sung.
- HS lắng nghe.
- HS nhắc lại tên bài.
- Đọc thầm SGK tìm kiếm những biểu hiện.
- HS xung phong trả lời.
- Lớp nhận xét.
- HS chú ý lắng nghe.
- 1 HS đọc lại kết luận.
- HS làm theo yêu cầu của GV.
- Nhóm cử đại diện trả lời:
 + Là một quan võ dưới triều đình nhà Hậu Lê.
 + Năm 1527 lợi dụng tình hình suy sụp của nhà Hậu Lê, Mạc Đăng Dung cướp ngôi lập ra triều Mạc. Sử cũ gọi là Bắc triều.
 + Họ Lê. Năm 1553, Nguyễn Kim tìm một người thuộc dòng dõi nhà Lê đưa lên ngôi lập ra Nam triều.
 + Do Nam – Bắc triều tranh giành quyền lực. Cuộc nội chiến kéo dài hơn 50 năm. Kết quả Nam triều chiếm được Thăng Long chấm dứt chiến tranh.
- Lớp nhận xét bổ sung.
- Theo dõi.
- 1 HS đọc lại.
- HS đọc thầm và trả lời câu hỏi:
 + Sau năm 1592, Nguyễn Kim chết, con rể là Trịnh Kiểm lên thay đã nắm toàn bộ triều chính. Con Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng vào trấn thủ vùng Thuận Hóa – Quảng Nam. Hai thế lực phong kiến tranh giành quyền lực đã gây nên chiến tranh Trịnh – Nguyễn.
 + Trong khoảng 50 năm, hai họ Trịnh - Nguyễn đánh nhau 7 lần. Vùng đất miền Trung trở thành chiến trường ác liệt. Kết quả hai bên phải lấy sông Gianh làm giới tuyến phân chia Đàng Trong – Đàng Ngoài.
- Lớp nhận xét bổ sung.
- HS theo dõi, lắng nghe.
- 1 HS nhắc lại.
- HS thảo luận trả lời câu hỏi:
+ Đều nhằm mục đích tranh giành quyền lực giữa các thế lực phong kiến.
+ Đất nước bị chia cắt, nhân dân cực khổ. Đàn ông phải ra trận chém giết lẫn nhau. Vợ phải xa chồng, con không thấy bố...
- Lớp nhận xét bổ sung.
- HS lắng nghe.
- 1 HS nhắc lại.
- 1 HS nhắc lại.
- HS lắng nghe, trả lời: Chiến tranh Nam - Bắc triều và chiến tranh Trịnh – Nguyễn là chiến tranh phi nghĩa. Vì làm cho đất nước bị chia cắt, nhân dân cực khổ trăm bề.
- Về nhà thực hiện.
 GHI CHÚ:
 .................. 
 .................. 
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
Kí duyệt ngày / / 2019
Nguyễn Văn Chương