Giáo án Mĩ thuật 4 (Kết nối tri thức) - Tuần 5-8, Chủ đề 2: Một số dạng không gian trong tranh dân gian Việt Nam

 KHỐI 4
TUẦN 5,6,7,8
 CHỦ ĐỀ 2:MỘT SỐ DẠNG KHÔNG GIAN
 TRONG TRANH DÂN GIAN VIỆT NAM
 Số tiết dạy: 3 tiết
I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức: 
- HS tìm hiểu các hình thức thể hiện không gian trong tranh dân gian Việt Nam 
để thực hành, sáng tạo SPMT.
- HS nhận biết được các dòng tranh dân gian Việt Nam (hình thức sắp xếp nhân 
vật, màu sắc, tỉ lệ,...).
- HS biết chủ động trong lựa chọn chất liệu yêu thích và vận dụng tốt các yếu tố 
tạo hình đã học để thực hành sáng tạo.
2. Năng lực: 
- HS biết khai thác ý tưởng để tạo không gian trong tranh dân gian thông qua 
những trải nghiệm và quan sát thực tế.
- HS biết sử dụng linh hoạt các yếu tố tạo hình đã học để tạo SPMT, thể hiện 
được một SPMT theo một dạng không gian yêu thích trong tranh dân gian.
- HS biết sử dụng các vật liệu sẵn có để thiết kế đồ dùng học tập.
3. Phẩm chất:
- HS có ý thức trân trọng và nhận biết được vẻ đẹp của di sản mĩ thuật như tranh 
dân gian Việt Nam.
- HS yêu thích, vận dụng các yếu tố mĩ thuật để thực hành sáng tạo SPMT.
II. ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên:
- Máy tính, máy soi, Ti vi.
- Một số hình ảnh, clip giới thiệu về các tranh dân gian Việt Nam, hoặc trình 
chiếu PowerPoint về các dòng tranh dân gian cho HS quan sát.
- Hình ảnh SPMT thể hiện không gian trong thiết kế đồ dùng học tập từ vật liệu 
sẵn có hoặc nhiều chất liệu, hình thức khác nhau làm minh họa trực quan cho 
HS quan sát.
2. Học sinh:
- SGK mĩ thuật 4, vở bài tập mĩ thuật 4.
- Giấy vẽ, giấy màu, bút chì, màu vẽ các loại, kéo, keo dán, vật liệu sẵn có... 
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC CHỦ YẾU
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
 TIẾT 1
 1. HOẠT ĐỘNG: KHỞI ĐỘNG (2’-3’)
 2
- GV tổ chức cho HS xem video, clip về - HS xem.
một số dòng tranh dân gian Việt Nam.
- Hỏi HS quan sát thấy những gì? - HS nêu.
- Nhận xét, khen ngợi HS. - Phát huy.
- GV giới thiệu chủ đề. - Mở bài học, ghi tên bài vào vở 
 MT.
2. HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN 
THỨC MỚI. (32’-33’)
2.1. QUAN SÁT
*Hình ảnh tranh dân gian Việt Nam có 
dạng không gian nhiều lớp.
- GV tổ chức cho HS quan sát tranh dân - HS quan sát tranh dân gian Ngô 
gian Ngô Quyền, Tam Phủ có dạng không Quyền, Tam Phủ có dạng không 
gian nhiều lớp trong SGK mĩ thuật 4, trang gian nhiều lớp trong SGK mĩ thuật 
11 hoặc một số hình ảnh GV chuẩn bị. 4, trang 11 hoặc một số hình ảnh 
 GV chuẩn bị.
- Qua hoạt động quan sát và thảo luận, GV - HS trả lời câu hỏi trong SGK mĩ 
yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong SGK mĩ thuật 4, trang 11 để HS nhận ra 
thuật 4, trang 11 để HS nhận ra dạng dạng không gian nhiều lớp trong 
không gian nhiều lớp trong tranh dân gian tranh dân gian Việt Nam.
Việt Nam.
- GV có thể đặt câu hỏi khai thác sâu hơn - HS lắng nghe, trả lời.
về nội dung liên quan đến nhận biết dạng 
không gian nhiều lớp.
- GV nhận xét bổ sung. - Tiếp thu, phát huy.
*Hình ảnh tranh dân gian Việt Nam có 
dạng không gian ước lệ.
- GV hướng dẫn HS quan sát tìm hiểu hai - HS quan sát tìm hiểu hai bức 
bức tranh Lợn độc và Cá chép trông trăng tranh Lợn độc và Cá chép trông 
trong SGK mĩ thuật 4, trang 12. trăng trong SGK mĩ thuật 4, trang 
 12.
- Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi trong - HS trả lời các câu hỏi trong SGK 
SGK mĩ thuật 4, trang 12 để nhận biết và mĩ thuật 4, trang 12 để nhận biết 
thảo luận, có thể tổ chức theo nhóm 2 hoặc và thảo luận, theo nhóm 2 hoặc 
nhóm 4 bằng cách nêu những câu hỏi gợi nhóm 4 (2’)
ý:
+ Chủ đề của bức tranh diễn tả nội dung + Chủ đề của bức tranh diễn tả nội 
gì? dung gì?
+ Các hình ảnh chính, phụ trong tranh + Các hình ảnh chính, phụ trong 3
được sắp xếp như thế nào? tranh được sắp xếp như thế nào?
+ Màu sắc trong tranh có đặc điểm gì? + Màu sắc trong tranh có đặc điểm 
 gì?
- GV nhận xét, bổ sung. - Các nhóm chia sẻ, nhận xét
- GV có thể chuẩn bị một số hình ảnh, - HS quan sát và tổ chức thảo luận, 
tranh dân gian có dạng không gian nhiều trả lời câu hỏi theo các nội dung đã 
lớp cho HS quan sát và tổ chức thảo luận, gợi ý trong SGK.
trả lời câu hỏi theo các nội dung đã gợi ý 
trong SGK.
- GV kết luận. - Lắng nghe, ghi nhớ.
*Hình ảnh tranh dân gian có dạng 
không gian đồng hiện.
- GV yêu cầu HS quan sát 2 bức tranh dân - HS quan sát 2 bức tranh dân gian 
gian Canh nông, Đấu vật ở SGK mĩ thuật Canh nông, Đấu vật ở SGK mĩ 
4, trang 13 và 14, thảo luận (2’) và trả lời thuật 4, trang 13 và 14, thảo luận 
câu hỏi gợi ý để tìm hiểu: (2’) và trả lời câu hỏi gợi ý.
+ Nội dung thể hiện trong mỗi bức tranh? + Nội dung thể hiện trong mỗi bức 
 tranh?
+ Cách sắp xếp các hình ảnh chính-phụ, + Cách sắp xếp các hình ảnh 
trước-sau của các nhân vật trong từng chính-phụ, trước-sau của các nhân 
tranh dân gian. Liên tưởng địa điểm các vật trong từng tranh dân gian. Liên 
nhân vật trong tranh được diễn tả ở đâu? tưởng địa điểm các nhân vật trong 
+ Màu sắc trong từng bức tranh? tranh được diễn tả ở đâu?
 + Màu sắc trong từng bức tranh?
- GV nhận xét, bổ sung - Các nhóm chia sẻ, nhận xét
- GV hướng dẫn HS quan sát các tranh dân - HS quan sát các tranh dân gian, 
gian, GV có thể chuẩn bị thêm để HS thảo thảo luận nhóm 4 (2’-3’), trả lời 
luận nhóm 4 (2’-3’), trả lời câu hỏi, khai câu hỏi, khai thác cách nhận biết 
thác cách nhận biết dạng không gian đồng dạng không gian đồng hiện.
hiện.
 - Các nhóm đại diện trả lời, nhận 
 xét
- GV nhận xét, tóm tắt: - Lắng nghe, ghi nhớ.
+ Không gian đồng hiện trong tranh dân - Lắng nghe, tiếp thu KT.
gian là cách bố trí các nhân vật dàn trải 
theo chiều từ trên xuống dưới, từ phải 
sang trái.
+ Màu sắc trong tranh dân gian thường có - Tiếp thu.
ít màu, đơn giản, nét bao quanh hình 4
thường dùng màu đen trên nền màu để thể 
hiện nội dung.
- Chất liệu để tạo tranh dân gian thường - Lắng nghe, tiếp thu.
được in và vẽ trên giấy dó.
- Tranh dân gian Việt Nam như: Hàng - Lắng nghe, tiếp thu.
Trống, Đông Hồ, Làng Sình, Kim Hoàng 
có những kĩ thuật thực hiện khác nhau, 
được in trên loại giấy dó-một loại giấy sản 
xuất từ vỏ cây dó.
- Nhận xét, khen ngợi, động viên HS. - Phát huy.
*Củng cố: 
- Yêu cầu HS nêu lại kiến thức bài học. - 1, 2 HS nêu.
- Khen ngợi HS học tốt. - Phát huy.
- Liên hệ thực tế cuộc sống. - Mở rộng KT bài học vào cuộc 
 sống.
- Đánh giá chung tiết học. - Trật tự.
*Dặn dò:
- Xem trước hoạt động 2 của chủ đề. - Thực hiện ở nhà.
- Chuẩn bị đồ dùng học tập: Bút chì, tẩy, - Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng HT cho 
giấy vẽ, màu vẽ, vật liệu sẵn có, tái tiết sau.
chế...cho tiết học sau. 
 TIẾT 2
1. HOẠT ĐỘNG: KHỞI ĐỘNG (2’-3’)
- GV kiểm tra kiến thức mà HS tiếp thu - HS nêu lại kiến thức đã học trong 
trong Tiết 1, sản phẩm của Tiết 1 (nếu có). tiết 1.
- Kiểm tra sự chuẩn bị ĐDHT của HS. - Trình bày đồ dùng HT.
- Khen ngợi HS. - Phát huy.
- GV giới thiệu chủ đề. - Mở bài học, ghi tên bài vào vở 
 MT.
2. HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN 
THỨC MỚI. (32’-33’)
2.2. THỂ HIỆN
- GV tổ chức cho HS thực hiện bài thực - HS thực hiện bài thực hành tạo 
hành tạo một SPMT có dạng không gian một SPMT có dạng không gian 
trong tranh dân gian bằng hình thức tự trong tranh dân gian bằng hình 
chọn (vẽ, xé dán 2D, 3D,...). thức tự chọn (vẽ, xé dán 2D, 
 3D,...).
- Gợi ý tổ chức các hoạt động: - Lắng nghe, tiếp thu, thực hiện.
+ HS làm sản phẩm cá nhân hoặc theo - HS làm sản phẩm cá nhân hoặc 5
nhóm (2-4). theo nhóm (2-4).
+ Cách chọn nội dung: Gợi nhớ lại các câu - HS chọn nội dung theo ý thích và 
chuyện, sự kiện mà các em đã trải nghiệm cảm nhận.
hoặc yêu thích,...
+ Chọn và sắp xếp các hình ảnh chính- - HS chọn và sắp xếp các hình ảnh 
phụ, trước-sau cho cân đối, hợp lí, thể hiện chính-phụ, trước-sau cho cân đối, 
rõ dạng không gian trong tranh dân gian hợp lí, thể hiện rõ dạng không gian 
đã lựa chọn. trong tranh dân gian đã lựa chọn.
+ Chọn và thể hiện màu sắc có đậm-nhạt, - HS chọn và thể hiện màu sắc có 
tươi vui để thực hiện SPMT. đậm-nhạt, tươi vui để thực hiện 
 SPMT.
- GV có thể thị phạm trực tiếp cách sắp - HS quan sát và nhận biết.
xếp các hình ảnh chính-phụ cho HS quan 
sát và nhận biết.
*Lưu ý: 
- Khi gợi ý, GV cho HS xem lại một số - HS xem lại một số hình ảnh 
hình ảnh SPMT đã thực hiện (nếu có) liên SPMT đã thực hiện (nếu có) liên 
quan đến các dạng không gian để phân quan đến các dạng không gian để 
tích, tìm hiểu. phân tích, tìm hiểu.
+ Phân tích các hình minh họa trong SGK - HS phân tích các hình minh họa 
mĩ thuật 4, trang 15. trong SGK mĩ thuật 4, trang 15.
+ Quan sát, nhận xét một số SPMT do GV - HS quan sát, nhận xét một số 
chuẩn bị thêm (có dạng không gian phù SPMT do GV chuẩn bị thêm (có 
hợp, hình ảnh màu sắc đẹp mắt). dạng không gian phù hợp, hình 
 ảnh màu sắc đẹp mắt).
- Căn cứ vào đối tượng HS và thực tế lớp - HS chuẩn bị đồ dùng để thực 
học, GV cho HS chuẩn bị đồ dùng để thực hiện.
hiện.
- Quan sát, giúp đỡ HS thực hành. - HS thực hành.
*Củng cố: 
- Yêu cầu HS nêu lại kiến thức bài học. - 1, 2 HS nêu.
- Khen ngợi HS học tốt. - Phát huy.
- Liên hệ thực tế cuộc sống. - Mở rộng KT bài học vào cuộc 
 sống.
- Đánh giá chung tiết học. - Trật tự.
*Dặn dò:
- Bảo quản sản phẩm của Tiết 2. - Bảo quản sản phẩm.
- Chuẩn bị đồ dùng học tập: Bút chì, tẩy, - Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng HT cho 
giấy vẽ, màu vẽ, tranh ảnh, vật liệu sẵn có, tiết học sau. 6
tái chế...cho tiết học sau.
 TIẾT 3
1. HOẠT ĐỘNG: KHỞI ĐỘNG (2’-3’)
- GV kiểm tra kiến thức mà HS tiếp thu - HS nêu lại kiến thức đã học trong 
trong Tiết 2, sản phẩm của tiết 2. tiết 2.
- Kiểm tra sự chuẩn bị ĐDHT của HS. - Trình bày đồ dùng HT.
- Khen ngợi HS. - Phát huy.
- GV giới thiệu chủ đề. - Mở bài học, ghi tên bài vào vở 
 MT.
2. HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN 
THỨC MỚI.
2.2. THỂ HIỆN (10’-15’)
- GV cho HS hoàn thành tiếp sản phẩm ở - HS hoàn thành tiếp sản phẩm ở 
tiết học trước tiết học trước 
- GV theo dõi, gợi ý, bổ sung
2.3. THẢO LUẬN (20’-23’)
- Thông qua SPMT của cá nhân, nhóm ở - HS thực hiện thảo luận theo câu 
hoạt động Thể hiện, GV cho HS thực hiện hỏi gợi ý trong SGK MT4, trang 
thảo luận theo câu hỏi trong SGK MT4, 16 và trả lời các câu hỏi.
trang 16. + Hãy đặt tên cho sản phẩm mới 
 thực hiện? Giới thiệu với các bạn 
 dạng không gian trong sản phẩm 
 đó?
 + Dạng không gian nào được thể 
 hiện trong sản phẩm của bạn? 
 Hình ảnh chi tiết nào giúp bạn 
 nhận ra điều đó?
- GV nhận xét các nhóm - HS lắng nghe
- GV tổ chức cho HS chơi thêm trò chơi - HS tham gia chơi TC theo hướng 
phù hợp, liên quan đến bài học và kiến dẫn của GV.
thức của hoạt động.
*Củng cố: 
- Yêu cầu HS nêu lại kiến thức bài học. - 1, 2 HS nêu.
- Khen ngợi HS học tốt. - Phát huy.
- Liên hệ thực tế cuộc sống. - Mở rộng KT bài học vào cuộc 
 sống.
- Đánh giá chung tiết học. - Trật tự.
*Dặn dò:
- Bảo quản sản phẩm của Tiết 3. - Bảo quản sản phẩm. 7
- Chuẩn bị đồ dùng học tập: Bút chì, tẩy, - Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng HT cho 
giấy vẽ, màu vẽ, tranh ảnh, vật liệu sẵn có, tiết học sau.
tái chế...cho tiết học sau.
 TIẾT 4
1. HOẠT ĐỘNG: KHỞI ĐỘNG (2’-3’)
- GV kiểm tra kiến thức mà HS tiếp thu - HS nêu lại kiến thức đã học trong 
trong Tiết 3, sản phẩm của tiết 3. tiết 3.
- Kiểm tra sự chuẩn bị ĐDHT của HS. - Trình bày đồ dùng HT.
- Khen ngợi HS. - Phát huy.
- GV giới thiệu chủ đề. - Mở bài học, ghi tên bài vào vở 
 MT.
2. HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG 32’-33’)
- GV cho HS quan sát các bước trang trí - HS quan sát các bước trang trí 
một cuốn sổ lưu bài vẽ ở SGK mĩ thuật 4, một cuốn sổ lưu bài vẽ ở SGK mĩ 
trang 17 và 18. Khi phân tích, GV chú ý thuật 4, trang 17 và 18.
đến các bước:
+ Chuẩn bị, lựa chọn vật liệu để trang - HS chuẩn bị, lựa chọn vật liệu để 
trí,làm đẹp cho sản phẩm (bìa, màu vẽ, trang trí,làm đẹp cho sản phẩm 
kéo, bút lông, bút chì,...). (bìa, màu vẽ, kéo, bút lông, bút 
 chì,...).
+ Lựa chọn hình để trang trí: Hình ảnh yêu - HS lựa chọn hình để trang trí: 
thích. Hình ảnh yêu thích.
- GV lưu ý cho HS về kĩ thuật thực hiện: - Quan sát, tiếp thu.
+ Vẽ phác hình trang trí lên giấy bìa cứng. - Tiếp thu kiến thức.
Lưu ý HS không nên vẽ quá nhiều chi tiết 
rời rạc sẽ khó in lại hình.
+ Cắt rời hình đã phác thảo với đầy đủ các - Lắng nghe, tiếp thu.
chi tiết.
+ Bôi màu phía sau hình đã cắt rời, để in - Lắng nghe, ghi nhớ.
thành mảng màu lên sản phẩm đồ dùng 
học tập. Có thể can hình lên một miếng 
mica hoặc một chất liệu không thấm nước 
khác để làm bản in (GV khuyến khích HS 
tạo hình khác so với hình minh họa trong 
SGK).
+ Lưu ý khi bôi màu bằng chất liệu màu - Quan sát, lắng nghe và tiếp thu.
goát, không nên pha quá loãng, nên dùng 
trực tiếp màu lên miếng bìa hoặc mica.
+ Sau khi mảng màu đã in khô, GV hướng - Quan sát, lắng nghe và tiếp thu. 8
dẫn HS vẽ chi tiết theo hình đã phác để 
hoàn thiện sản phẩm.
- GV mời HS nhắc lại những lưu ý khi - HS nhắc lại những lưu ý khi thực 
thực hiện SPMT. hiện SPMT.
- Căn cứ điều kiện tổ chức lớp học, GV có - HS làm theo hình thức cá nhân, 
thể cho HS làm theo hình thức cá nhân, nhóm.
nhóm.
- Khi HS thực hành, GV quan sát, hỗ trợ - HS thực hiện làm SPMT, hoàn 
bằng lời nói để HS hoàn thành được sản thành được sản phẩm của mình.
phẩm của mình.
*TRƯNG BÀY, NHẬN XÉT SẢN 
PHẨM CUỐI CHỦ ĐỀ.
- GV tổ chức cho HS trưng bày SPMT cá - HS trưng bày SPMT cá nhân/ 
nhân/ nhóm, chia sẻ cảm nhận của bản nhóm, chia sẻ cảm nhận của bản 
thân và giới thiệu theo một số gợi ý sau: thân và giới thiệu về sản phẩm 
 theo gợi ý.
 - Các nhóm chia sẻ 
 + Em/ nhóm em làm về chủ đề gì?
+ Em/ nhóm em đã đã sử dụng những hình + Em/ nhóm em đã đã sử dụng 
ảnh, màu sắc, chất liệu nào để tạo hình và những hình ảnh, màu sắc, chất liệu 
trang trí SPMT? nào để tạo hình và trang trí SPMT?
+ Trong các SPMT đã thực hiện, em thích + Trong các SPMT đã thực hiện, 
sản phẩm nào nhất? Tại sao? em thích sản phẩm nào nhất? Tại 
 sao?
- GV cùng HS nhận xét, đánh giá SPMT - HS trả lời theo cảm nhận của 
trên cơ sở động viên, khích lệ HS. mình.
 - HS nhận xét, đánh giá, chia sẻ 
*Củng cố: SPMT.
- Yêu cầu HS nêu lại kiến thức bài học. - 1, 2 HS nêu.
- Khen ngợi HS học tốt. - Phát huy.
- Liên hệ thực tế cuộc sống. - Mở rộng KT bài học vào cuộc 
 sống.
- Qua tiết học hôm nay em có cảm nhận - 1, 2 HS nêu.
gì?
- Em có cảm nhận gì về sản phẩm của em - 1, 2 HS nêu.
ngày hôm nay?
- Đánh giá chung tiết học. - Trật tự.
*Dặn dò:
- Xem trước chủ đề: CẢNH ĐẸP QUÊ - Thực hiện ở nhà. 9
 HƯƠNG.
 - Chuẩn bị đồ dùng học tập: Bút chì, tẩy, - Chuẩn bị đầy đủ ĐDHT cho tiết 
 giấy vẽ, màu vẽ, vật liệu sẵn có...liên quan học sau.
 đến bài học cho tiết học sau.
IV. ĐIỀU CHỈNH SAU BÀI HỌC 
________________________________________________________________