Bài giảng Tập làm văn Lớp 4 - Tuần 4: Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật

Tập làm văn 
Ki ểm tra bài cũ: 
 Em hãy nhắc lại nội dung cần ghi nhớ trong tiết tập làm văn trước ? 
 Khi cần tả ngoại hình nhân vật, cần chú ý tả những gì ? 
Lấy ví dụ về cách tả ngoại hình nhân vật trong truyện 
“ Người ăn xin “ để minh họa . 
I- Nhận xét 
 1/ Tìm những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong 
truyện Người ăn xin. 
 2/ Lời nói và ý nghĩ của cậu bé nói lên điều gì về cậu ? 
 3/ Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau 
đây có gì khác nhau ? 
 a) - Cháu ơi, cảm ơn cháu ! Như vậy là cháu đã cho lão 
rồi. – Ông lão nói bằng giọng khản đặc. 
 b) Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng 
như vậy là tôi đã cho ông rồi . 
Tập làm văn 
 Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
1/Những câu ghi lại ý nghĩ của cậu bé : 
 - Chao ôi ! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ 
kia thành xấu xí biết nhường nào ! 
 - Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão. 
1/Câu ghi lại lời nói của cậu bé : 
 “ – Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.” 
 2/ Lời nói và ý nghĩ của cậu bé cho thấy cậu là một người 
 nhân hậu, giàu lòng trắc ẩn, thương người. 
 3/Cách 1 : Tác giả dẫn trực tiếp , nguyên văn lời của ông lão. 
Do đó các từ xưng hô là từ xưng hô của chính ông lão với 
cậu bé ( cháu – lão ). 
Cách 2 : Tác giả (nhân vật tôi) thuật lại gián tiếp lời của 
ông lão. Người kể xưng tôi, gọi người ăn xin là ông lão . 
II- Ghi nhớ 
 1. Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải 
kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật. Lời nói và 
 ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và ý nghĩa câu chuyện. 
 2/ Có hai cách kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật : 
 - Kể nguyên văn ( lời dẫn trực tiếp ). 
 - Kể bằng lời của người kể chuyện ( lời dẫn gián tiếp ). 
III- LUYỆN TẬP 
1/ Tìm lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp trong đoạn 
văn sau : 
 Ba cậu bé rủ nhau vào rừng. Vì mải chơi nên cậu bé về khá muộn. Ba cậu bàn nhau xem nên nói thế nào để bố mẹ khỏi mắng. Cậu bé thứ nhất định nói dối là bị chó sói đuổi.Cậu thứ hai bảo : 
 - Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông ngoại. 
 - Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ- cậu 
thứ ba bàn. 
 Tiếng Việt 2 ( 1988 ) 
2/ Chuyển lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau thành lời 
dẫn trực tiếp : 
 Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm. Bà lão bảo chính tay bà têm. Vua gặng hỏi mãi bà lão đành nói thật là con gái bà têm. Truyện Tấm Cám 
3/ Chuyển lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn gián tiếp : 
 Bác thợ hỏi Hòe : 
 - Cháu có thích làm thợ xây không ? 
 Hòe đáp : 
 - Cháu thích lắm !