Bài giảng Tập làm văn Lớp 4 - Bài: Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối - Năm học 2022-2023 - Lê Thị Hằng Khánh

 1 Bài văn miêu tả gồm 3 phần:
+ Mở bài: giớiEm thiệu hãy đồ nêu vật định cấu tả. 
+Thân bài: Tảtạo bao của quát bài , tả chivăn tiết( theo trình tự 
nhất định) miêu tả đồ vật?
+Kết bài:Nêu cảm nghĩ hoặc tình cảm của người 
tả đối với đồ vật đó. Tập làm văn
CẤU TẠO BÀI VĂN MIÊU TẢ CÂY CỐI
 I. Nhận xét
 Bài 1. Đọc bài văn sau đây. Xác định các đoạn văn và nội 
 dung của từng đoạn. Bãi ngô
 Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. 
Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm 
như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã 
thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. 
Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, 
nõn nà.
 Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng 
nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm 
trắng,bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi 
bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô 
non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều 
khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung 
bọc trong làn áo mỏng óng ánh.
 Trời nắng chang chang, tiếng tu hú 
gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ 
may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp 
ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người 
đến bẻ mang về. 
 Nguyên Hồng Đoạn 1: Bãi ngô quê em ngày càng 
xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô 
còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ 
ít lâu sau,ngô đã thành cây rung rung 
trước gió và ánh nắng. Những lá ngô 
rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà.
 Đoạn 2: Trên ngọn, một thứ búp như 
kết bằng nhung và phấn vươn lên. 
Những đàn bướm trắng,bướm vàng 
bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp 
trong cuống lá, những búp ngô non 
nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều 
khía vàng vàng và những sợi tơ hung 
hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.
Đoạn 3: Trời nắng chang chang, tiếng 
tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác 
như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. 
Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ 
còn chờ tay người đến bẻ mang về. Giới thiệu bao quát về bãi 
ngô, tả cây ngô từ khi còn 
lấm tấm như mạ non đến lúc 
trở thành những cây ngô với 
lá rộng dài, nõn nà.
 Tả hoa và búp ngô non 
 giai đoạn đơm hoa, kết 
 trái.
 Tả hoa và lá ngô giai 
 đoạn bắp ngô đã mập và 
 chắc, có thể thu hoạch. TảTác từng giả thời tả cây kì phát ngô theotriển 
 trìnhcủa tựcây. nào? I. Nhận xét
Bài 2: Đọc lại bài Cây mai tứ quý ( sách Tiếng Việt 
4, tập 2, trang 23). Trình tự miêu tả trong bài ấy có 
điểm gì khác bài Bãi ngô? Cây mai tứ quý
 Cây mai cao trên hai mét, dáng thanh, thân thẳng như thân 
trúc. Tán tròn tự nhiên xòe rộng ở phần gốc, thu dần thành một 
điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp tay, cành vươn đều, nhánh 
nào cũng rắn chắc.
 Mai tứ quý nở bốn mùa. Cánh hoa vàng thẫm xếp thành ba 
lớp. Năm cánh đài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ đời hoa 
sang đời kết trái. Trái kết màu chín đậm, óng ánh như những 
hạt cườm đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum xuê một màu 
xanh chắc bền. 
 Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, ta thầm cảm phục cái màu 
nhiệm của tạo vật trong sự hào phóng và lo xa: đã có mai vàng 
rực rỡ góp với muôn loài hoa ngày Tết, lại có mai tứ quý cần 
mẫn, thịnh vượng quanh năm.
 Theo NGUYỄN VŨ TIỀM Đoạn 1: Cây mai cao trên hai mét, dáng 
 thanh,thân thẳng như thân trúc. Tán tròn tự 
 nhiên xòe rộng ở phần gốc, thu dần thành 
 một điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp 
 tay,cành vươn đều, nhánh nào cũng rắn chắc.
 Đoạn 2: Mai tứ quý nở bốn mùa. Cánh 
 hoa vàng thẫm xếp thành ba lớp. Năm 
 cánh đài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ 
 đời hoa sang đời kết trái. Trái kết màu 
 chín đậm, óng ánh như những hạt cườm 
 đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum 
 xuê một màu xanh chắc bền. 
Đoạn 3: Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, 
ta thầm cảm phục cái màu nhiệm của tạo 
vật trong sự hào phóng và lo xa: đã có mai 
vàng rực rỡ góp với muôn loài hoa ngày Tết, 
lại có mai tứ quý cần mẫn, thịnh vượng 
quanh năm. Giới thiệu bao quát về cây 
mai (chiều cao, dáng, thân, 
tán, gốc, cành, nhánh).
 Đi sâu tả cánh 
 hoa, trái cây.
 Nêu cảm nghĩ của 
 người miêu tả. Trình tự miêu tả của bài: Cây mai tứ quý có 
 gì khác so với bài Bãi ngô? 
 Bãi ngô Cây mai tứ quý
 (Tả từng thời kì phát triển của cây) (Tả từng bộ phận của cây)
 Đoạn 1 Giới thiệu bao quát bãi ngô. Tả Giới thiệu bao quát về 
(Mở bài) cây ngô từ lúc còn non đến khi xanh cây mai (chiều cao,dáng, 
 tốt. thân, tán, gốc, cành, 
 nhánh).
 Đoạn 2 Tả hoa và búp ngô non giai đoạn Đi sâu tả cánh hoa và trái 
(Thân bài) đơm hoa kết trái. cây.
 Đoạn 3 Tả hoa, lá và bắp ngô giai đoạn thu Nêu cảm nghĩ của người 
(Kết bài) hoạch được. miêu tả.
 ? Từ cấu tạo của hai bài văn trên, rút ra nhận xét về cấu tạo 
 của một bài văn miêu tả cây cối. 
II.II. GHIGHI NHỚNHỚ
 Bài văn miêu tả cây cối thường có ba phần:
 1. Mở bài: Tả hoặc giới thiệu bao quát về cây.
 2. Thân bài:Tả từng bộ phận của cây hoặc tả từng 
thời kì phát triển của cây.
 3. Kết bài: Có thể nêu lợi ích của cây, ấn tượng 
đặc biệt hoặc tình cảm của người tả với cây. III. Luyện tập
Bài 1: Đọc bài văn sau và cho biết cây gạo được miêu tả theo trình tự nào?
 Cây gạo
 Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ 
 mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới 
 đến là có ngay mấy bông hoa lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài 
 hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom 
 thật đẹp.
 Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng 
 bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, 
 hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm 
 quê mẹ.
 Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày 
 nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi 
 bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông 
 nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo 
 rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.
 Theo VŨ TÚ NAM Đoạn 1: Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi 
 xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và 
 đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ 
 hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy 
 bông hoa lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên 
 cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa 
 đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp.
Đoạn 2: Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây 
gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở 
về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im 
cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập 
bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ.
 Đoạn 3: Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật 
 nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở 
 thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon 
 vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, 
 căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi 
 bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung 
 mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh 
 hàng ngàn nồi cơm gạo mới. Mở bài: 
 Giới thiệu bao quát 
cây gạo già mỗi khi bước 
vào mùa hoa hàng năm.
 Thân bài: 
Tả cây gạo già sau mùa 
 hoa.
 Kết bài: 
 Tả cây gạo khi quả 
 gạo đã già. Bài cây gạo miêu tả theo trình 
 tự nào?
Bài 2: Lập dàn ý miêu tả một cây ăn quả 
 Bài văn tả cây gạo già theo từng thời kì phát triển của 
bôngquen hoa gạo, thuộc từ lúc theohoa còn một đỏ mọng trong đến hailúc mùa cách hoa hết,đã 
nhữnghọc: bông hoa đỏ trở thành những quả gạo, những mảnh 
vỏ tách ra, lộ những múi bông khiến cây gạo như treo rung 
rinha)Tả hàng lần ngàn lượt nồi cơm từng gạo bộmới. phận của cây.
b)Tả lần lượt từng thời kì phát triển của 
 Kể tên một số cây ăn 
 cây. quả mà em biết? Cây đu đủ Cây dừa
Cây mít Cây bưởi