Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Tuần 8, Bài: Mở rộng vốn từ: Dấu ngoặc kép - Năm học 2021-2022 - Thiều Thị Liên

 NHIỆTNHIỆT LIỆTLIỆT CHÀOCHÀO MỪNGMỪNG CÁCCÁC THẦYTHẦY CÔCÔ VỀVỀ DỰDỰ GIỜGIỜ 
 THĂMTHĂM LỚPLỚP
 MÔNMÔN :: LTVCLTVC
 BÀI:BÀI: MRVTMRVT :: DẤUDẤU NGOẶCNGOẶC KÉPKÉP
 GiáoGiáo viênviên :: ThiềuThiều ThịThị LiênLiên Dấu hai chấm trong câu sau có tác dụng gì?
 Gia đình em có bốn người: bố mẹ, anh trai và em.
 A.Dấu hai chấm báo hiệu bộ B. Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận 
phận câu đứng sau nó là lời nói câu đứng sau nó là lời giải thích 
của một nhân vật. cho bộ phận đứng trước. Dấu hai chấm trong câu sau có tác dụng gì?
 Trên lớp, cô giáo thường nhắc nhở học sinh: “Các em phải 
 luôn thực hiện tốt 5K để phòng chống dịch Covid -19 nhé!"
A. Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận B. Dấu hai chấm báo hiệu bộ 
câu đứng sau nó là lời nói của một phận câu đứng sau nó là lời giải 
nhân vật. thích cho bộ phận đứng trước Thứ hai ngày 1 tháng 11 năm 2021
 Luyện từ và câu
 Dấu ngoặc kép
I. Nhận xét: I. Nhận xét :
Bài 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là 
 lời của ai ? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép :
 Bác tự cho mình là “người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt 
 trận”, là “đầy tớ trung thành của nhân dân”. Ở Bác, lòng yêu 
 mến nhân dân đã trở thành một sự say mê mãnh liệt. Bác 
 nói: ‘‘Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là 
 làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn 
 toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng 
 được học hành.” 
 Theo TRƯỜNG CHINH Bác tự cho mình là “người lính vâng lệnh quốc 
 dân ra mặt trận”, là “đầy tớ trung thành của 
 nhân dân”. Ở Bác, lòng yêu mến nhân dân đã trở 
 thành một sự say mê mãnh liệt. Bác nói: “Tôi chỉ 
 có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm 
 sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được 
 hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, 
 áo mặc, ai cũng được học hành.”
NhữngNhững từ từ ngữ ngữ và và câu câu đặt đặt trong trong dấu dấu ngoặc ngoặc kép kép là là 
lờilời của của Bác ai?. Hồ. 
 - Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép?
 Dấu ngoặc kép dùng để dẫn lời nói trực tiếp của 
 nhân vật hoặc của người nào đó •Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu chỗ trích dẫn 
lời nói trực tiếp của nhân vật. Lời nói đó có thể là:
Một từ * Từ ngữ: “người lính vâng lệnh quốc 
hay một dân ra mặt trận”, “đầy tớ trung 
cụm từ. thành của nhân dân.”
 * Câu: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, 
Một câu ham muốn tột bậc, là làm sao cho 
trọn vẹn nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta 
hay một 
đoạn văn. được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai 
 cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được 
 học hành.” Bài 2.2. TrongTrong đoạnđoạn vănvăn trên,trên, khikhi nàonào dấudấu ngoặcngoặc képkép đượcđược 
dùngdùng độcđộc lậplập ?? KhiKhi nàonào dấudấu ngoặcngoặc képkép đượcđược dùngdùng phốiphối 
hợphợp vớivới dấudấu haihai chấmchấm ??
 BácBác tựtự chocho mìnhmình làlà “người“người línhlính vângvâng lệnhlệnh quốcquốc 
 dândân rara mặtmặt trận”,trận”, làlà “đầy“đầy tớtớ trungtrung thànhthành củacủa nhânnhân 
 dân”.dân”. ỞỞ Bác,Bác, lònglòng yêuyêu mếnmến nhânnhân dândân đãđã trởtrở thànhthành 
 mộtmột sựsự saysay mêmê mãnhmãnh liệt.liệt. BácBác nói:nói: “Tôi“Tôi chỉchỉ cócó mộtmột sựsự 
 hamham muốn,muốn, hamham muốnmuốn tộttột bậc,bậc, làlà làmlàm saosao chocho nướcnước tata 
 hoànhoàn toàntoàn độcđộc lập,lập, dândân tata đượcđược hoànhoàn toàntoàn tựtự do,do, đồngđồng 
 bàobào aiai cũngcũng cócó cơmcơm ăn,ăn, áoáo mặc,mặc, aiai cũngcũng đượcđược họchọc 
 hànhhành.” 
 TheoTheo TrườngTrường ChinhChinh Dấu ngoặc kép dùng độc lập
 - Dấu ngoặc kép được 
 Bác tự cho mình là “người dùng độc lập khi dẫn 
lính vâng lệnh quốc dân ra mặt lời trực tiếp chỉ là 
trận”, là “đầy tớ trung thành một từ hay cụm từ.
của nhân dân”. 
•Dấu ngoặc kép dùng phối hợp 
với dấu hai chấm
• Bác nói: “Tôi chỉ có một sự •- Dấu ngoặc kép được 
ham muốn, ham muốn tột bậc, dùng phối hợp với dấu 
là làm sao cho nước ta hoàn hai chấm khi lời dẫn 
toàn độc lập, dân ta được hoàn trực tiếp là một câu trọn 
toàn tự do, đồng bào ai cũng có vẹn hay một đoạn văn.
cơm ăn, áo mặc, ai cũng được 
học hành.” •Bài 3: Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý nghĩa gì ? 
Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì ? 
 Có bạn tắc kè hoa
 Xây “lầu” trên cây đa
 Rét, chơi trò đi trốn
 Đợi ấm trời mới ra.
 PHẠM ĐÌNH ÂN Có bạn tắc kè hoa
 Xây “lầu” trên cây đa
 Rét, chơi trò đi trốn
 Đợi ấm trời mới ra.
 PHẠM ĐÌNH ÂN
 Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng để đánh dấu 
từ lầu là từ được dùng với ý nghĩa đặc biệt. II. Ghi nhớ:
• Dấu 1. Dấu ngoặc ngoặc kép kép thường thường dùng dẫn để lời làm nói gì trực tiếp 
củavà nhân dùng vật như hoặc thế củanào? người nào đó. 
• Nếu lời nói trực tiếp là một câu trọn vẹn hay 
một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường 
phải thêm dấu hai chấm.
• 2. Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu 
 những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.
 III. Luyện tập:
Bài 1: Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau :
 Có lần, cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp:
“Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ ?”
 Tôi loay hoay mất một lúc, rồi cầm bút và bắt đầu
viết: “Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà và
rửa bát đĩa. Đôi khi, em giặt khăn mùi soa.”
 Theo PI-VÔ-NA-RÔ-VA Bài 2 : Có thể đặt những lời nói trực tiếp trong đoạn văn ở bài tập 1 
xuốnguống dòng,dòng, sausau dấudấu gạchgạch ngangngang đầuđầu dòngdòng không ? Vì sao ?
 Có lần, cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp: 
 “Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ ?”
 Tôi loay hoay mất một lúc, rồi cầm bút và bắt đầu viết: “Em 
 đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, 
 em giặt khăn mùi soa.”
 Không thể viết xuống dòng đặt sau dấu gạch ngang. Vì đề bài 
 của cô giáo và các câu văn của bạn học sinh không phải là 
 những lời đối thoại trực tiếp giữa hai người. Bài 3 : Em đặt dấu ngoặc kép vào chỗ nào trong các câu sau ?
 a) Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết sức tiết 
kiệm “ vôi vữa ”. 
 b) Trạng Quỳnh thấy có người dâng vua một mâm đào gọi là đào L àm vào vở 
“trường thọ ” thì thản nhiên lấy một quả mà ăn. Vua giận, ra lệnh 
chém đầu Quỳnh. Quỳnh bèn tâu :
- Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là“ trường thọ ” mới lấy ăn, tưởng 
ăn vào thì được sống lâu thờ vua. Không ngờ, nuốt chưa khỏi 
miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nên, xin đức vua đổi tên quả ấy là 
“ đoản thọ ” và trị tội kẻ xu nịnh dâng đào.
 Vua nghe vậy bật cười, tha tội cho Trạng Quỳnh.
 Truyện DÂN GIAN VIỆT NAM Từ/Cụm từ
 Dùng độc lập
 Dấu Câu trọn vẹn/
ngoặc Đoạn văn
 kép
 đánh dấu những từ Phối hợp
 ngữ được dùng với dấu hai chấm
 ý nghĩa đặc biệt DẶN DÒ
- Ở nhà xem lại bài: Dấu ngoặc kép
- Hoàn thiện các bài tập chưa làm xong
- Xem trước bài mới: MRVT Ước mơ