Bài giảng Tập làm văn Lớp 4 - Tuần 3, Bài: Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật - Năm học 2021-2022 - Thiều Thị Liên

 NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ 
 VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚPVỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
 MÔN : TẬP LÀM VĂNMÔN : TẬP LÀM VĂN
BÀI: KỂ LẠI LỜI NÓI, Ý NGHĨ CỦA NHÂN BÀI: KỂ LẠI LỜI NÓI, Ý NGHĨ CỦA NHÂN 
 VẬTVẬT
 GiáoGiáo viênviên :: ThiềuThiều ThịThị LiênLiên KHỞI ĐỘNG
 *Vì sao khi kể chuyện, cần chú ý 
tả ngoại hình của nhân vật? *Vì sao khi kể chuyện, cần chú ý tả 
ngoại hình của nhân vật?
 Vì ngoại hình của nhân vật góp phần 
 nói lên tính cách của nhân vật đó.
 Làm cho câu chuyện sinh động,hấp 
dẫn hơn. TẬP LÀM VĂN
Kể lại lời nói, ý nghĩ 
 của nhân vật Nhận xét
1. Đọc thầm truyện Người ăn xin/ tr.30 và hoàn 
thành sơ đồ sau 
 Lời nói: ..................... Tính cách của 
 cậu bé: 
 ......................
 ......................
 ......................
 ......................
 Ý nghĩ: ..................... ...................... NGƯỜI ĂN XIN
 Lúc ấy, tôi đang đi trên phố. Một người ăn xin già lọm khọm đứng ngay 
trước mặt tôi. 
 Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt. Đôi môi tái nhợt, áo quần tả 
tơi thảm hại... Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành 
xấu xí biết nhường nào!
 Ông già chìa trước mặt tôi bàn tay sưng húp, bẩn thỉu. Ông rên rỉ cầu xin cứu 
giúp.
 Tôi lục tìm hết túi nọ túi kia, không có tiền, không có đồng hồ, không có cả 
một chiếc khăn tay. Trên người tôi chẳng có tài sản gì.
 Người ăn xin vẫn đợi tôi. Tay vẫn chìa ra, run lẩy bẩy.
 Tôi chẳng biết làm cách nào. Tôi nắm chặt lấy bàn tay run rẩy kia:
 - Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.
 Người ăn xin nhìn tôi chằm chằm bằng đôi mắt ướt đẫm. Đôi môi tái nhợt nở 
nụ cười và tay ông cũng xiết lấy tay tôi: 
 - Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão nói 
bằng giọng khản đặc.
 Khi ấy, tôi chợt hiểu rằng: cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông 
lão.
 Theo Tuốc-ghê-nhép NGƯỜI ĂN XIN
 Lúc ấy, tôi đang đi trên phố. Một người ăn xin già lọm khọm đứng ngay 
trước mặt tôi. 
 Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt. Đôi môi tái nhợt, áo quần tả 
tơi thảm hại... Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành 
xấu xí biết nhường nào!
 Ông già chìa trước mặt tôi bàn tay sưng húp, bẩn thỉu. Ông rên rỉ cầu xin cứu 
giúp.
 Tôi lục tìm hết túi nọ túi kia, không có tiền, không có đồng hồ, không có cả 
một chiếc khăn tay. Trên người tôi chẳng có tài sản gì.
 Người ăn xin vẫn đợi tôi. Tay vẫn chìa ra, run lẩy bẩy.
 Tôi chẳng biết làm cách nào. Tôi nắm chặt lấy bàn tay run rẩy kia:
 - Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.
 Người ăn xin nhìn tôi chằm chằm bằng đôi mắt ướt đẫm. Đôi môi tái nhợt nở 
nụ cười và tay ông cũng xiết lấy tay tôi: 
 - Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão nói 
bằng giọng khản đặc.
 Khi ấy, tôi chợt hiểu rằng: cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông 
lão.
 Theo Tuốc-ghê-nhép Nhận xét
1. Đọc thầm truyện Người ăn xin/ tr.30 và hoàn 
thành sơ đồ sau 
 Lời nói: 
 - Ông đừng giận cháu, cháu Tính cách 
 không có gì để cho ông cả. của cậu bé: 
 cậu là một 
 người nhân 
 Ý nghĩ: hậu, giàu lòng 
 + Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã trắc ẩn, 
 gặm nát con người đau khổ thương người
 kia thành xấu xí biết nhường 
 nào.
 + Cả tôi nữa, tôi cũng vừa 
 nhận được chút gì của ông lão. I. NHẬN XÉT
 2. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong 
 hai cách kể sau đây có gì khác nhau?
 a. b. 
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy Bằng giọng khản đặc, ông lão 
là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là 
nói bằng giọng khàn đặc. tôi đã cho ông rồi. I. NHẬN XÉT
2. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau 
đây có gì khác nhau?
 Xưng hô Xưng hô (ông lão-
 (Cháu-lão) tôi)
 a. b. 
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy Bằng giọng khản đặc, ông lão 
là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là 
nói bằng giọng khàn đặc. tôi đã cho ông rồi. I. NHẬN XÉT
 2. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau đây có gì 
 khác nhau?
 Xưng hô Xưng hô (ông lão-tôi)
 (Cháu-lão)
 a. b. 
 - Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy Bằng giọng khản đặc, ông lão 
 là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là 
 nói bằng giọng khàn đặc. tôi đã cho ông rồi.
 Kể nguyên văn Kể bằng lời của người 
 kể chuyện
 Lời dẫn trực tiếp Lời dẫn gián tiếp II. Ghi nhớ: 
1.Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải 
 kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật. Lời nói 
 và ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và 
 ý nghĩa câu chuyện.
2. Có hai cách kể lại lời nói và ý nghĩ của 
 nhân vật:
 - Kể nguyên văn (lời dẫn trực tiếp).
 - Kể bằng lời của người kể chuyện ( lời dẫn 
 gián tiếp). Thực hành 1.Tìm lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp trong 
 đoạn văn sau:
 Ba cậu bé rủ nhau vào rừng. Vì mải chơi 
 nên các cậu về khá muộn. Ba cậu bàn với 
 nhau xem nên nói thế nào để bố mẹ khỏi 
 mắng. Cậu bé thứ nhất định nói dối là bị chó 
 sói đuổi.
 Cậu thứ hai bảo:
- Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông 
 ngoại.
- Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với 
 bố mẹ.- Cậu thứ ba bàn. Chú ý :- Lời dẫn trực tiếp thường đặt trong 
dấu ngoặc kép.
+ Nếu lời dẫn trực tiếp là một câu hay một 
đoạn văn trọn vẹn thì nó được đặt sau dấu 
hai chấm phối hợp với dấu gạch ngang đầu 
dòng hoặc phối hợp với dấu ngoặc kép. 
- Lời dẫn gián tiếp không được đặt trong 
dấu ngoặc kép hay sau dấu gạch ngang đầu 
dòng nhưng trước nó có thể thêm các từ 
rằng, là. 1. + Lời dẫn gián tiếp: ( Cậu bé thứ 
 nhất định nói dối là) bị chó sói đuổi.
 + Lời dẫn trực tiếp: 
- Còn tớ,tớ sẽ nói là đang đi thì găp̣ 
 ông ngoại.
- Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận 
 lỗi với bố mẹ. Bài 2. Chuyển lời dẫn gián tiếp trong 
 đoạn văn sau thành lời dẫn trực tiếp:
 Vua nhìn thấy những miếng trầu 
 têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước 
 xem trầu đó ai têm. Bà lão bảo chính 
 tay bà têm. Vua gặng hỏi mãi, bà lão 
 đành nói thật là con gái bà têm. 
 Truyện Tấm Cám *Gợi ý: 
 Muốn chuyển lời dẫn gián tiếp thành 
trực tiếp thì phải nắm vững đó là lời 
nói của ai, nói với ai. Khi chuyển:
-Phải thay đổi lời xưng hô.
-Phải đặt lời nói trực tiếp sau dấu hai 
chấm, trong dấu ngoặc kép hoặc đặt sau 
dấu hai chấm, xuống dòng, gạch đầu 
dòng.
 Lời dẫn trực 
 Lời dẫn gián 
tiếp tiếp
Vua nhìn thấy ØVua nhìn thấy 
những miếng những miêng 
trầu têm rất trầu têm rất 
khéo bèn hỏi bà khéo bèn hỏi bà 
hàng nước xem hàng nước:
trầu đó ai têm. - Xin cụ cho 
 biết ai đã têm 
 trầu này.