Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Bài: Từ ghép và từ láy - Năm học 2022-2023 - Đặng Thị Xuân

 Luyện từ và câu
TỪ GHÉP VÀ TỪ LÁY -Thế nào là từ phức? Tìm 3 từ phức.
-Đặt câu với 1 từ phức em vừa tìm được. I- Nhận xét
 Tìm các từ phức được in đậm có trong các câu thơ 
 sau: 
 Tôi nghe truyện cổ thầm thì
 Lời ông cha dạy cũng vì đời sau
 Lâm Thị Mỹ Dạ
 Thuyền ta chầm chậm vào Ba Bể
 Núi dựng cheo leo, hồ lặng im
 Lá rừng với gió ngân se sẽ
 Họa tiếng lòng ta với tiếng chim
 Hoàng Trung Thông
 Tôi nghe truyện cổ thầm thì
 Lời ông cha dạy cũng vì đời sau
 Lâm Thị Mỹ Dạ
 Thuyền ta chầm chậm vào Ba Bể
 Núi dựng cheo leo, hồ lặng im
 Lá rừng với gió ngân se sẽ
 Họa tiếng lòng ta với tiếng chim
 Hoàng Trung Thông
Các từ phức có trong các câu thơ là: truyện cổ, thầm 
thì, ông cha, chầm chậm, cheo leo, lặng im, se sẽ truyện cổ, thầm thì, ông cha, chầm chậm, cheo leo, 
lặng im, se sẽ
 Cấu tạo của các từ phức trên có gì khác nhau?
 Gợi ý:
 -Từ phức do những tiếng có nghĩa tạo thành
 -Từ phức do những tiếng có âm đầu hoặc vần lặp lại 
 nhau tạo thành
 Các từ phức có trong các câu thơ sau: truyện cổ, thầm 
thì, ông cha, chầm chậm, cheo leo, lặng im, se sẽ
-Từ phức do các tiếng có nghĩa tạo thành: 
truyện cổ, ông cha ( truyện + cổ, ông + cha), lặng im 
(lặng + im) 
-Từ phức những tiếng có âm đầu hoặc vần lặp lại nhau 
tạo thành:thầm thì, chầm chậm, cheo leo, se sẽ
 Chầm chậm, se sẽ: lặp lại cả âm đầu và vần.
 cheo leo: vần eo được lặp lại(đều có vần eo).
 thầm thì: âm đầu được lặp lại ( đều có âm th). -Từ phức do các tiếng có Đó là các từ 
nghĩa tạo thành: truyện cổ, 
ông cha ( truyện + cổ, ông ghép
+ cha), lặng im (lặng + im) 
-Từ phức những tiếng có âm Đó là các từ 
đầu hoặc vần lặp lại nhau tạo láy
thành: thầm thì, chầm chậm, 
cheo leo, se sẽ. II- Ghi nhớ
Có hai cách chính để tạo từ phức.
1.Ghép những tiếng có nghĩa lại với nhau. Đó là 
các từ ghép.
M: tình thương, thương mến, .
2. Phối hợp những tiếng có âm đầu hay vần ( 
hoặc cả âm đầu và vần) giống nhau. Đó là các 
từ láy.
M: săn sóc, khéo léo, luôn luôn, III- Luyện tập
1. Hãy xếp những từ phức được in nghiêng trong các câu 
 dưới đây thành hai loại: từ ghép và từ láy. Biết rằng 
 những tiếng in đậm là tiếng có nghĩa:
a) Nhân dân ghi nhớ công ơn Chử Đồng Tử, lập đền thờ ở 
 nhiều nơi bên sông Hồng. Cũng từ đó hằng năm, suốt 
 mấy tháng mùa xuân, cả một vùng bờ bãi sông Hồng lại 
 nô nức làm lễ, mở hội để tưởng nhớ ông. Theo HOÀNG LÊ
b) Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn. 
Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre 
trông thanh cao, giản dị, chí khí như người.
 THÉP MỚI 1. Hãy xếp những từ phức được in nghiêng (a. 
Ghi nhớ, đền thờ, bờ bãi,nô nức, tưởng nhớ. b. Mộc 
mạc, nhũn nhặn,cứng cáp, dẻo dai, vững chắc, 
thanh cao) thành hai loại: từ ghép và từ láy. Biết rằng 
những tiếng in đậm là tiếng có nghĩa:
 Từ ghép Từ láy
 ghi nhớ, đền thờ, bãi nô nức
 Câu a bờ, tưởng nhớ
 dẻo dai, vững chắc, 
 Câu b mộc mạc, nhũn 
 thanh cao nhặn, cứng cáp 2. Tìm từ ghép, từ láy chứa từng tiếng sau đây:
a)Ngay
b)Thẳng
c)Thật 2. Tìm từ ghép, từ láy chứa từng tiếng sau đây:
 Ngay, thẳng, thật.
 Từ ghép Từ láy
 ngay thẳng, ngay thật, 
 ngay ngắn
 Ngay ngay lưng, ngay đơ
 thẳng băng, thẳng cánh, thẳng 
Thẳng cẳng, thẳng đuột, thẳng đứng, thẳng thắn, 
 thẳng góc, thẳng tay, thẳng tắp, thẳng thớm
 thẳng tuột, thẳng tính
 chân thật, thành thật, thật 
Thật lòng, thật lực, thật tình, thật thà
 thật tâm Chúc các em học tập tốt