Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Bài: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi - Năm học 2022-2023 - Lê Thị Hồng Hạnh

 01 02 03 04
 Câu hỏi dùng để 
 làm gì? Hỏi về những điều chưa biết. 
 (hỏi người khác/tự hỏi mình) 
Câu hỏi Thể hiện thái độ khen, chê. 
dùng để Thể hiện sự khẳng định, phủ định. 
 Thể hiện yêu cầu, mong muốn. 
 *Lưu ý: 
 - Câu hỏi thường có các từ nghi vấn (ai, gì, nào, sao, không )
 - Khi viết, cuối câu hỏi có dấu chấm hỏi (?) LUYỆN TỪ VÀ CÂU
GIỮ PHÉP LỊCH SỰ 
 KHI ĐẶT CÂU HỎI 01 02 03 04
 01
 NHẬN XÉT Bài 1: Tìm câu hỏi trong khổ thơ dưới đây. Những từ ngữ 
 nào trong câu hỏi thể hiện thái độ lễ phép của người con?
- Mẹ ơi, con tuổi gì ? Câu hỏi Mẹ ơi, con tuổi gì ?
- Tuổi con là tuổi Ngựa Từ ngữ thể hiện thái độ lễ phép
Ngựa không yên một chỗ
 Lời gọi: Mẹ ơi
Tuổi con là tuổi đi 
 Xuân Quỳnh Bài 2: Em muốn biết sở thích của mọi người trong 
ăn mặc, vui chơi, giải trí. Hãy đặt câu hỏi thích hợp:
 a) Với cô giáo 
 b) Với bạn em.
 hoặc thầy giáo em. Bài 2: Em muốn biết sở thích của mọi người trong 
ăn mặc, vui chơi, giải trí. Hãy đặt câu hỏi thích hợp:
 - Thưa cô, cô có thích đi du lịch không ạ?
 a) Với cô giáo hoặc - Thưa thầy, thầy có thích đọc thơ không ạ?
 thầy giáo em. - Thưa cô, cô thích thể loại nhạc gì vậy?
 - Thưa thầy, thầy thích môn thể thao nào 
 nhất? Bài 2: Em muốn biết sở thích của mọi người trong 
ăn mặc, vui chơi, giải trí. Hãy đặt câu hỏi thích hợp:
 - Bạn có thích mặc áo phông không?
 b) Với bạn em.
 - Bạn thích học vẽ hay học múa hơn?
 - Bạn có thích xem phim hoạt hình không?
 - Bạn có thích đi sở thú không?
 - Bài 3: Theo em, để giữ lịch sự, cần tránh 
hỏi những câu hỏi có nội dung như thế nào?
 Để giữ phép lịch sự không nên có những 
 câu hỏi mang tính chất riêng tư, tò mò làm 
 phiền lòng, phật ý người khác. 02
GHI NHỚ Khi hỏi chuyện người khác, cần giữ phép 
lịch sự. Cụ thể là:
1. Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với 
quan hệ giữa mình và người được hỏi.
2. Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng 
người khác. 03
LUYỆN TẬP Bài 1: Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện 
quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế nào?
a. Ông bố dắt con đến gặp thầy giáo để xin học. Thầy Rơ-nê đã già, mái tóc 
ngả màu xám, da nhăn nheo, nhưng đi lại vẫn nhanh nhẹn Thầy hỏi:
 - Con tên là gì?
 Ông Giô-dép liếc mắt nhìn Lu-i, có ý bảo con trả lời.
 - Thưa thầy, con là Lu-i Pa-xtơ ạ.
 - Con đã muốn đi học chưa hay còn thích chơi?
 - Thưa thầy, con muốn đi học ạ. Quan hệ giữa hai nhân vật là:quan hệ thầy trò.
Tính cách mỗi nhân vật:
+ Thầy Rơ – nê hỏi Lu-i thật ân cần, trìu mến chứng tỏ thầy rất yêu học trò. 
+ Lu-i Pa-xtơ
 rất lễ phép ,là đứa bé ngoan, biết kính trọng thầy giáo b. Một lần I-u-ra chạm trán tên sĩ quan phát xít. Tên sĩ quan hỏi:
 – Thằng nhóc tên gì?
 – I-u-ra.
 – Mày là đội viên hả?
 – Phải.
 – Sao mày không đeo khăn quàng?
 – Vì không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít. Quan hệ giữa hai nhân vật là: quan hệ thù địch: tên sĩ quan phát 
 xít xâm lược và cậu bé yêu nước bị 
 chúng bắt.
 Tính cách mỗi nhân vật:
 + Tên sĩ quan phát xít gọi chú bé là “thằng nhóc”, là “mày” đủ thấy 
 chúng hách dịch, xấc xược.
 + Cậu bé trả lời trống không vì cậu yêu nước, căm ghét và khinh bỉ 
 bọn xâm lược cướp nước. Bài 2: So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. 
Em thấy câu các bạn nhỏ hỏi cụ già có thích hợp 
hơn những câu hỏi khác không? Vì sao? Sau một cuộc dạo chơi, đám trẻ ra về. Tiếng nói cười ríu rít. Bỗng các em dừng lại 
khi thấy một cụ già đang ngồi ở vệ cỏ ven đường. Trông cụ thật mệt mỏi, cặp mắt lộ 
rõ vẻ u sầu.
– Chuyện gì xảy ra với ông cụ thế nhỉ ? - Một em trai hỏi.
Đám trẻ tiếp lời, bàn tán sôi nổi:
– Chắc là cụ bị ốm ?
– Hay cụ đánh mất cái gì ?
– Chúng mình thử hỏi xem đi !
Các em tới chỗ ông cụ, lễ phép hỏi :
– Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ? Câu hỏi các bạn nhỏ hỏi cụ già: Đây là câu hỏi thể hiện sự lễ phép, tế 
Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ 
 nhị, thông cảm sẵn lòng giúp đỡ cụ 
không ạ?
 già của các bạn nhỏ.
Những câu hỏi khác:
– Thưa cụ, chuyện gì đã xảy ra với cụ Các câu ấy hoặc hơi tò mò, hoặc chưa 
thế ạ ? thật tế nhị
– Thưa cụ, chắc là cụ bị ốm ạ ?
– Thưa cụ, có phải cụ đánh mất cái gì 
không ạ ? Làm thế nào để giữ phép lịch 
 sự khi hỏi chuyện người khác?
1. Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với 
quan hệ giữa mình và người được hỏi.
2. Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng 
người khác.
 BÀI HỌC CHO BẢN THÂN